Để giao dịch thành công trên thị trường, các nhà đầu tư cần vận dụng nhiều phương pháp phân tích kỹ thuật khác nhau để có thể nắm bắt được các xu hướng khác nhau trên thị trường. Một trong những kỹ thuật hiểu quả mà các nhà đầu tư cần phải nắm đó là nền tảng Fibonacci. Đây là công cụ dùng để xác định điểm vào lệnh, điểm chốt lời và cắt lỗ chính xác.
Dãy số Fibonacci là gì?
Fibonacci là một chỉ báo trong phân tích kỹ thuật có nguồn gốc từ một lý thuyết toán học của Leonardo Fibonacci sống ở thế ký 12. Theo lý thuyết này, Fibonacci là một chuỗi các chữ số, bắt đầu từ là 0 và 1, các số phía sau là tổng 2 số đứng liền trước.
Hình dung dãy số như dạng: 0, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610…
Tỉ lệ Fibonacci là gì?
Khi nhìn vào dãy số thì người ta chia các số trong dãy này cho nhau sau đó phát hiện ra các tỷ lệ quan trọng, đó là 161.8% (là tỷ lệ vàng), 23.6%, 28.2%, 61.8%. Các tỷ lệ tự nhiên này rất quan trọng trong giao dịch và phân tích kỹ thuật. Trong phân tích đầu tư thị trường chứng khoán thì dãy số Fibonacci rất hữu ích trong việc làm công cụ phân tích, dự báo chứng khoán thay đổi tới ngưỡng nào. Từ đó các nhà đầu tư quyết định chốt lời thu được lợi nhuận.
So với việc không sử dụng chỉ số Fibonacci việc chốt lời theo cảm tính, tính toán không chuẩn xác hoặc mơ hồ không có căn cứ thì có sự xuất hiện của Fibonacci rõ ràng mang lại hiệu quả giao dịch tốt hơn nhiều.
Lịch sử ra đời của tỉ lệ Fibonacci
Nhiều nguồn tin cho rằng người “phát minh ra” bởi Ông nhà toán học người Ý tên là Leonardo Fibonacci, sinh vào khoảng năm 1170 sau Công nguyên, ban đầu được gọi là Leonardo of Pisa.
Devlin – tác giả của cuốn “Đi tìm Fibonacci: Nhiệm vụ để khám phá lại thiên tài toán học bị lãng quên, người đã thay đổi thế giới”, cho biết, đến thế kỷ 19, các nhà khoa học mới đặt ra biệt danh cho dãy số là Fibonacci (có nghĩa là “con trai của gia tộc Bonacci”), để phân biệt nhà toán học với một Leonardo nổi tiếng khác của Pisa.
Tuy nhiên, Devlin cũng cho biết Leonardo ở Pisa đã không thực sự phát hiện ra dãy số. Các văn bản tiếng Phạn cổ đại sử dụng hệ thống chữ số Ấn Độ giáo-Ả Rập cũng đề cập đến những dãy số này, và những văn bản này có trước Leonardo of Pisa hàng thế kỷ.
Tuy nhiên, vào năm 1202, Leonardo of Pisa đã xuất bản cuốn sách “Liber Abaci”, một cuốn sách dạy toán học “về cách thực hiện các phép tính”. Cuốn sách này viết cho các nhà kinh doanh và là công cụ hữu ích để theo dõi lợi nhuận, thua lỗ, số dư khoản vay còn lại…
Ở một vị trí trong cuốn sách, Leonardo of Pisa giới thiệu trình tự với một vấn đề liên quan đến thỏ. Bài toán diễn ra như sau: Bắt đầu với một con thỏ đực và một con thỏ cái. Sau một tháng, chúng trưởng thành và sinh ra một lứa với một con thỏ đực và cái khác. Tháng sau, những con thỏ sinh sản và xuất hiện thêm một con đực và con cái khác, chúng cũng có thể giao phối sau một tháng. Sau một năm, bạn sẽ có bao nhiêu con thỏ? Câu trả lời là 144 – và công thức được sử dụng để đi đến câu trả lời đó là thứ hiện nay được gọi là dãy Fibonacci
“Liber Abaci” lần đầu tiên giới thiệu trình tự với thế giới phương Tây. Nhưng sau một vài đoạn ngắn về việc chăn nuôi thỏ, Leonardo of Pisa không bao giờ đề cập đến trình tự nữa. Trên thực tế, nó hầu như bị lãng quên cho đến thế kỷ 19, khi các nhà toán học nghiên cứu thêm về các tính chất toán học của dãy số. Năm 1877, nhà toán học người Pháp Edouard Lucas chính thức đặt tên cho bài toán con thỏ là “dãy Fibonacci”.
Tỷ lệ vàng là gì?
Hai đại lượng được gọi là có tỷ lệ vàng nếu tỷ số giữa tổng của các đại lượng đó với đại lượng lớn hơn bằng tỷ số giữa đại lượng lớn hơn với đại lượng nhỏ hơn.
Tỷ lệ vàng ký hiệu là φ (đọc là phi) đặt theo tên gọi của kiến trúc sư Phidias, người đầu tiên ứng dụng thành công tỉ lệ vàng vào kỳ quan Parthenon.
Tỷ lệ vàng là “tỷ số khi chia đoạn thẳng thành hai phần sao cho tỷ lệ giữa cả đoạn ban đầu với đoạn lớn hơn bằng tỷ số giữa đoạn lớn và đoạn nhỏ”.
Mối quan hệ của tỷ lệ vàng với dãy số Fibonacci
Giữa tỉ lệ vàng và Fibonacci luôn có sự liên hệ chặt chẽ với nhau. Một điều khá thú vị là số liên tiếp trong dãy Fibonacci khi chia cho nhau luôn đạt kết quả xấp xỉ 1.61803. Chẳng hạn như: 3:2 = 1.5; 5:3 = 1.66
Liên hệ giữa tỷ lệ vàng và dãy số Fibonacci: 2 số liên tiếp bất kỳ trong dãy Fibonacci đều có tỷ số gần bằng tỷ lệ vàng. 2 số liên tiếp càng lớn thì tỷ số này càng tiệm cận tỷ lệ vàng.
Một số tỷ lệ Fibonacci chính có thể được lấy như sau:
- 0.618 được lấy bằng cách chia bất kỳ số nào trong dãy số Fibonacci cho một số khác đứng ngay sau nó. Ví dụ: 8 chia cho 13 hoặc 55 chia cho 89.
- 0.382 được lấy bằng cách chia bất kỳ số nào trong dãy số Fibonacci cho một số cách số đó 1 vị trí về bên phải. Ví dụ: 34 chia cho 89 hoặc 55 chia cho 144.
- 1.618 (Tỷ lệ vàng) được lấy bằng cách chia bất kỳ số nào trong dãy Fibonacci cho số đứng liền trước nó. Ví dụ: 89 chia cho 55, 144 chia cho 89.
Tỉ lệ vàng xuất hiện một cách dày đặc trong tự nhiên và được con người áp dụng vào rất nhiều mặt trong đời sống. Các công trình nhân tạo khi ứng dụng tỷ lệ vàng vào thiết kế đều tỏ ra hài hòa, cân đối, có sức hút kỳ lạ và đặc biệt là có sức bền rất lớn. Điển hình như kim tự tháp Giza ở Ai Cập, đền Parthenon ở Hi Lạp, bức họa Mona Lisa của Da Vinci …
Ngày nay, tỷ lệ vàng xuất hiện hầu hết trong logo của những công ty lớn như Apple, Adidas, Pepsi, Twitter … Đó là lý do tại sao nó đem cho ta sự thoả mãn về mặt thị giác. Đó chính là nét đẹp thuần khiết từ tự nhiên.
Ý nghĩa của Fibonacci trong phân tích kỹ thuật
Các tỷ lệ Fibonacci đóng vai trò quan trọng trong cách vận động của giá, cũng như cách nó xuất hiện trong tự nhiên và có thể được sử dụng để xác định các điểm quan trọng trong quá trình di chuyển của giá.
Trong các Fibonacci thì Fibonacci Retracement được sử dụng phổ biến nhất vì đơn giản trong cách thức và khả năng ứng dụng được trong rất nhiều loại tài sản khác nhau. Cụ thể là chúng được dùng để xác định ra các mức hỗ trợ, kháng cự, đặt lệnh dừng lỗ hay giúp các trader nhằm xác định giá mục tiêu.
Tuy nhiên, Fibonacci có rất nhiều ưu điểm và là công cụ hữu ích trên thị trường chứng khoán nhưng cũng tồn tại điểm hạn chế. Đó là dù các mức Fibonacci chỉ ra điểm hỗ hoặc hay kháng cự tiềm nặng nhưng không hoàn toàn chắc chắn giá sẽ phản ứng tốt với các mức đưa ra đó. Vậy nên các nhà đầu tư mới hay phải kết hợp Fibonacci với nhiều tín hiệu khác.
Ngoài ra, một số trường hợp Fibonacci có nhiều đường cản giá nên giá hay bị đảo quay lại tại các đường này. Vì thế khiến cho các nhà đầu tư không xác định chuẩn đâu là ngưỡng cản an toàn để tính toán.
Các loại Fibonacci và cách vẽ
Fibonacci là công cụ phân tích kỹ thuật quan trọng giúp cho các nhà đầu tư có thể xác định được ngưỡng hỗ trợ và kháng cự. Từ đó giúp dễ dàng xác định hành vi mua, bán chuẩn xác. Và các chỉ số này sẽ phát huy được giá trị tối đa khi thị trường đang có xu hướng rõ rệt. Một số loại Fibonacci bao gồm.
Dạng thoái lui
Fibonacci retracement là một công cụ rất phổ biến, được sử dụng nhiều bởi các nhà giao dịch theo trường phái kỹ thuật. Bằng các ngưỡng kháng cự và hỗ trợ, công cụ này giúp họ xây dựng chiến lược trong giao dịch, lựa chọn các mức giá mục tiêu hoặc cắt lỗ hợp lý.
Khái niệm Fibonacci thoái lui còn được áp dụng trong một số chỉ báo như mẫu hình Gartley hay lý thuyết sóng Elliott nổi tiếng và nhiều chỉ báo khác. Sau những đợt biến động tăng hoặc giảm giá đáng kể, các mức hỗ trợ và kháng cự mới sẽ thường xuất hiện tại hoặc gần các đường thoái lui quan trọng 23.6%, 38.2%, 50%, 61.8% và 100%
Cách vẽ dạng Fibonacci Thoái lui:
Bạn sẽ lựa chọn chỉ báo Fibonacci theo đường dẫn sau: Insert –> Fibonacci –> Retracement. Sau đó tiến hành vẽ FR cho 1 xu hướng tăng qua việc kéo con trỏ từ đáy lên đến đỉnh của cả đoạn xu hướng tăng. Và các mức FR là ngưỡng hỗ trợ rất tiềm năng cho các trader, giá sẽ xu hướng tăng nếu chạm được 1 trong các mức FR ở trên.
Còn xu hướng giảm thì vẽ với việc kéo con trỏ đi từ đỉnh xuống đáy của đoạn xu hướng giảm. Các mức FR thể hiện là các ngưỡng kháng cự tiềm năng, giá sẽ dứt điểm điều điều chỉnh tăng và sẽ giảm nếu chạm được vào một trong các mức FR.
Fibonacci Time Extension – dạng thời gian mở rộng
Đối với dạng Fibonacci này thì đây là công cụ giúp các trader thoát lệnh hay chốt lời theo mong muốn. FE (Fibonacci time Extension) sẽ tìm được các mức giá mà một xu hướng có thể chạm tới.
FE có các tỷ lệ gồm: 0, 0.236, 0.5, 0.618, 0.764, 1.0, 1.236, 1.618, 2.618…
Cách vẽ dạng Fibonacci thời gian mở rộng:
Bạn sẽ chọn trên thanh công cụ mục Insert –> Fibonacci –> Extension. Sau đó xác định 3 điểm với xu hướng tăng: đáy, đỉnh và điểm đảo chiều. Bạn sẽ thực hiện kéo con trỏ từ đáy lên đến đỉnh và rồi nhả chuột ra. Nhấp kích đúp chuột vào điểm thứ ba lại kéo đến điểm đảo chiều.
Với xu hướng giảm bạn cũng xác định 3 điểm: đỉnh, đáy và điểm đảo chiều. Tiếp theo thì bạn sẽ kéo con trỏ từ đỉnh xuống đáy r
Fibonacci Fan – Dạng quạt
Fibonacci quạt bao gồm các đường chéo. Sau khi định vị được điểm cao và thấp của biểu đồ, một đường thẳng đứng vô hình sẽ được vẽ qua điểm ngoài cùng bên phải. Đường vô hình này sau đó được chia thành 38.2%, 50% và 61.8%, và các đường chéo sẽ được vẽ từ điểm ngoài cùng bên trái qua mỗi điểm này. Các đường này sẽ chỉ ra các khu vực hỗ trợ và kháng cự.
Cách vẽ Fibonacci dạng quạt:
Sử dụng các công cụ theo đường dẫn Insert –> Fibonacci –> Fan.
- Với xu hướng tăng thì bạn sẽ kéo con trỏ từ đáy lên đến đỉnh để vẽ FF.
- Với xu hướng giảm thì bạn kéo con trỏ từ trên đỉnh xuống dưới đáy. Các đường FF sẽ đóng vai trò như các ngưỡng kháng cự.
Cách giao dịch với Fibonacci hiệu quả
Fibonacci luôn đúng trong mọi lĩnh vực từ đời sống, khoa học và con người. Vậy trong đầu tư thì sao? Dãy số này có ứng dụng như thế nào? Đây là câu hỏi mà hầu hết Trader nào cũng thắc mắc. Dưới đây là hướng dẫn cách giao dịch với Fibonacci hiệu quả:
Quá trình giao dịch với Fibonacci gồm các bước sau:
- Bước 1: Đầu tiên bạn cần xác định xu hướng hiện tại của giá với các công cụ như trendline chẳng hạn.
- Bước 2: Sau đó tiến hành vẽ Fibonacci Retracement xác định điểm vào lệnh.
- Bước 3: Sau khi đã xác định được điểm vào lệnh thì sẽ tiến hành thực hiện vào lệnh: các mức FR 0.5, 0.618 và 0.764 – mức thoái lui tiềm năng, bạn có thể vào lệnh ngay ở các điểm này.
- Bước 4: Quan sát thị trường và thực hiện Stoploss ở ngay đáy của đoạn xu hướng tăng hay ở đỉnh của đoạn xu hướng giảm.
- Bước 5: Cuối cùng sẽ chốt lời với công cụ Fibonacci Extension.
Tuy nhiên, các chuyên gia đưa ra ý kiến sử dụng Fibonacci độc lập khó mà xác định điểm vào lệnh tốt nên kết hợp Fibonacci với đường trendline, các vùng hỗ trợ, kháng cự trong quá khứ, … Vậy nên cần đặt ngay lệnh stop-loss tại đáy của đoạn xu hướng tăng và sẽ Fibonacci Extension để xác định điểm chốt lời. Việc bạn chọn điểm chốt lời chính xác thì sẽ mang lại lợi nhuận không hề nhỏ.
Như vậy Fibonacci giúp các trader tìm được mức giá mà chứng khoán tăng hoặc giảm tiếp theo, cụ thể hơn giá có thể lên cao tới mức nào hoặc dừng cuộc chơi để chốt lời tránh bị tụt giá sau đó. Bạn tham gia vào các sàn giao dịch nổi tiếng như Tradingview, MT4 đều có sẵn công cụ vẽ Fibonacci.
Tỷ lệ Fibonacci trong phân tích thị trường
Fibonacci là chủ đề quá lớn và đã rất nhiều nghiên cứu về Fibonacci. Tuy nhiên trong phân tích và giao dịch trên thị trường, chúng ta sẽ đề cập đến hai vấn đề: thoái lui và mở rộng.
Bạn sẽ sử dụng công cụ Fibonacci Retracement để đo các mức thoái lui đóng vai trò như hỗ trợ và kháng cự tiềm năng khi thị trường điều chỉnh. Căn cứ và các mức thoái lui này bạn sẽ có những điểm vào lệnh tốt.
Các mức thoái lui: 0.236, 0.382, 0.5, 0.618 và 0.764.
Bạn sẽ sử dụng công cụ Fibonacci Extension để đo các mức giá mà một xu hướng có thể chạm tới. Căn cứ vào đó bạn sẽ đưa ra những điểm chốt lời tối ưu nhất.
Các mức mở rộng: 0.236, 0.382, 0.5, 0.618, 0.764, 1, 1.618, 2.618, 3.618 và 4.618.
Hầu hết các nền tảng giao dịch hiện nay đều có công cụ Fibonacci Retracement và Fibonacci Extension.
Các mức Fibonacci sẽ được hiển thị trên biểu đồ nến nên bạn sẽ không cần phải thực hiện bất kỳ tính toán nào. Việc của bạn là sử dụng nó thật tốt.
Một số lưu ý khi dùng Fibonacci trong phân tích kỹ thuật
Các nghiên cứu về Fibonacci rất hữu ích trong việc xác định các mức hỗ trợ và kháng cự. Tuy nhiên, cũng như các công cụ khác thì Fibonacci cũng tồn tại nhược điểm, do đó các nhà đầu tư ngoại hối cần lưu ý một số điểm sau:
- Không phải Fibonacci lúc nào cũng đúng nên các nhà đầu tư không nên sử dụng công cụ Fibonacci một cách riêng lẻ mà nên kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật khác để có được những dự báo chính xác hơn.
- Việc lựa chọn khung thời gian, đỉnh, đáy để vẽ đường Fibonacci cũng không đơn giản và nó phụ thuộc vào góc nhìn của nhà đầu tư. Vì vậy trong quá trình sử dụng bạn phải luôn trau dồi kiến thức và rèn luyện thêm các kỹ năng khi sử dụng Fibonacci.
- Các ngưỡng quan trọng đem lại cho các trader tỷ lệ thành công cao hơn với việc dự đoán nhưng đừng chỉ trông đợi vào Fibonacci vì có lúc cũng không chuẩn xác
- Với mô hình Harmonic thì không có sẵn số liệu về Fibonacci nên phải chờ đợi thời điểm xuất hiện tốt nhất của nó nên phải biết nắm bắt thời cơ chuẩn xác.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ thông tin về Fibonacci. Mong rằng qua đó mọi người đã hiểu Fibonacci là gì và áp dụng thành công dãy số này trong giao dịch. Chúc các nhà đầu tư thành công với công cụ Fibonacci này!
